اهمیت وافر دین و دینداری برای جوامع بشری، لزوم بررسی های علمی درمورد جنبه های گوناگون این پدیده و تغییرات آن را روشن می سازد. شرایط معرفتی دنیای مدرن و رشد تفکر انتقادی با حضور در دانشگاه از عواملی است که به ایجاد تغییرات در دینداری افراد می انجامد. این پژوهش رابطه تفکر انتقادی و ابعاد اصلی دینداری (بعد باور، مناسک و تجربه) دانشجویان را بررسی می کند. پژوهش حاضر با استفاده از روش کمی پیمایش و با ابراز پرسشنامه انجام گرفته است. از مجموع دانشگاه های دولتی تهران، جامعه آماری را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه های الزهرا، امام صادق و شهید بهشتی تشکیل می دهند. تعداد نمونه تحقیق از طریق فرمول کوکران و با روش نمونه گیری متناسب با حجم 370 نفر تعیین شد. نتایج نشان می دهد بین میزان تفکر انتقادی و ابعاد دینداری (باور، مناسک و تجربه) رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. همچنین، از بین خرده مقیاس های تفکر انتقادی، خرده مقیاس ذهن باز با هیچ یک از ابعاد رابطه معناداری ندارد. درمورد بعد باور، علاوه بر ذهن باز، کنجکاوی نیز رابطه معناداری با این بعد ندارد. از دیگر نتایج این پژوهش بالابودن میزان ابعاد باور و تجربه در بین دانشجویان و پایین بودن میزان بعد مناسک در بین آنان است. از نظر میزان تفکر انتقادی نیز 20 درصد از دانشجویان در سطح بالایی از تفکر انتقادی قرار دارند.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، واکاوی گفتمان یادگیری در پداگوژی انتقادی با تاکید بر آراء فریره است. پداگوژی انتقادی نظریه نسبتا جدیدی در حوزه نظام تربیت و یادگیری مدرسه ای که اصول اساسی و مبانی فکری آن در مکتب فرانکفورت ریشه دارد. که در آن نابرابری و سکوت در یادگیری طرد و طنین های تازه ای از فهم پذیر کردن لایه های عمیق و پنهان روابط در مدرسه نمایان و با ایجاد تحول بینشی و اجتماعی به آگاهسازی فراگیران به منظور نفع جمعی از طریق یادگیری انتقادی صورت می گیرد. روش: روش پژوهش حاضر، کیفی و از نوع تحلیل محتوی با بهره گیری از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف که جهت پاسخ به سوال اصلی پژوهش (گفتمان یادگیری فریره در پداگوژی انتقادی از چه ساختارها، بافت های موقعیتی، روابط متنی و بینامتنی شکل گرفته و بر چه مولفه هایی استوار است؟) مورد استفاده قرار گرفت. روش گردآوری اطلاعات،کتابخانه ای - اسنادی است. به این صورت که روابط ، شاکله، لایه های زیرین متن و زمینه های بینامتنی گفتمان یادگیری فریره در پداگوژی انتقادی، براساس رویکرد فرکلاف را در سه سطح توصیف، تفسیر وتبیین واکاوی نموده و سپس به کشف ارتباط میان زبان و نسبت یاددهنده و یادگیرنده درگفتمان مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: بر اساس یافته های پژوهش، مولد متن به دنبال ایجاد ایده گفتمان سازی مبتنی برگفت وشنود، هوشیارسازی،کارسازی و یادگیری فاعلانه در اندیشیدن با جهان برای دگرگون کردن آنها، همراه با ایجاد حس قرابت بوده و با هدف تبیین نقش فراگیر شناسنده در جهان و تعهد تغییر جهان توسط او روایت راه طی شده انسان با جهان و ایجاد فضای گفتمانی کنشگری و جدلی، در صدد ترسیم مسیر آینده یادگیرنده انتقادی است. در گفتمان یادگیری فریره در پداگوژی انتقادی بکارگیری یادگیری بانکی، نقالی،کاذب و منفعلانه باعث پذیرندگی، امانت سپاری،کارپذیری، و ذهنگرایی در یادگیری می گردد. بحث ونتیجه گیری: بر اساس گفتمان یادگیری فریره در پداگوژی انتقادی، توسعه یادگیری مساله طرح کن، گفت وشنودی، رهایی بخش در مدارس بواسطه بکارگیری کلمات و مفاهیم کارا و زایا در بیدار شدن حس آگاهی انتقادی همسو می باشد. و می تواند تجلی بخش ارتباطی تعاملی وسازنده بین معلم وفراگیر و ظهور یادگیرندگانی انتقادی در یادگیری گردد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی و توصیف ابعاد پداگوژی دانشگاهی به عنوان پدیده ای مغفول در نظام آموزش عالی ایران انجام گرفته است. مواد و روش ها: پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی-توسعه ای و از لحاظ اجرا پدیدارشناختی و از نظر گردآوری داده ها روش کیفی بوده است. ابتدا با بهره گیری از ادبیات و پیشینه ی پژوهش (ابعاد ده گانه پداگوژی دانشگاهی، یمنی، 1391)، اقدام به شناسایی ابعاد پداگوژی دانشگاهی گردید و سپس گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان و متخصصان حوزه آموزش عالی به شیوه هدفمند از نوع گلوله برفی تا مرحله رسیدن به اشباع نظری ادامه پیدا کرده است. داده ها با تعداد 16 نفر خبره به اشباع نظری رسیده است و طی فرآیند تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل مضمون ابعاد و مؤلفه های پداگوژی دانشگاهی شناسایی گردید. بحث و نتیجه گیری: پس از تحلیل مصاحبه ها، 194 مضمون پایه شناسایی شد و در نهایت 54 مضمون سازمان دهنده در قالب 11 مضمون فراگیر به عنوان ابعاد پداگوژی دانشگاهی مضمون یابی شدند. یافته های پژوهش نشان داد که کنشگران دانشگاهی علاوه بر تأیید و تأکید بر ابعاد ده گانه ی پداگوژی دانشگاهی مطرح شده در چهارچوب نظری یعنی؛ مفهوم سازی نظری راجع به جریان آموزش و پژوهش در موقعیت های یادگیری و سازماندهی آن ها، چارچوب عملی برای اعضای هیئت علمی، مدیران و کارشناسان دانشگاهی، ایجاد و تقویت ذوق و شوق یادگیری در دانشجویان، شناخت عملکرد دانشگاه (قوت ها و ضعف های سازمان دانشگاه)، بازاندیشی و سازماندهی مستمر فعالیت های آموزشی، پژوهشی و خدماتی دانشگاه، راهنمایی نظری برای مدیریت فعالیت های دانشگاهی، فرهنگ دانشگاهی، ارزیابی مستمر فعالیت های آموزشی، پژوهشی و خدماتی دانشگاه در موقعیت های یادگیری، اسطوره ها و نمادهای دانشگاهی، محیط دانشگاه، معتقد به تأثیرگذاری بعد یازدهم یعنی فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز بودند. که در واقع این ابعاد سیستمی از عوامل و عناصر گوناگونند که با هم در تعامل بوده و منتج به بهبود یادگیری دانشجویان می شوند. یافته های این مطالعه از طریق شناسایی ابعاد پداگوژی دانشگاهی دستاوردهای نظری و کاربردی مناسبی را در اختیار سیاست گذاران، برنامه ریزان و مدیران دانشگاه به منظور بهبود یادگیری دانشجویان قرار داده و می تواند بستر لازم را جهت ارتقای کیفیت آن فراهم نماید.

پداگوژییکی از موضوعات مورد بحث و مرتبط با مطالعات برنامه درسی و آموزشگری است. این حوزه مطالعاتی در حال گسترش و در عین حال بسیار اساسی در مطالعات برنامه درسی آموزش عالی است. این مقاله با هدف شناخت ابعاد پداگوژی در آموزش عالی تنظیم شده است. داده ها بر اساس یک طرح پژوهش کیفی از نوع سنتز پژوهی با رویکرد اکتشافی جمع آوری شده اند. فرایند پژوهش شامل پنج گام متوالی بوده است. در دو گام اول منابع داده های پژوهش گزینش شدند و در دو گام بعدی داده ها به شیوه استقرای تحلیلی مورد تحلیل قرار گرفتند. از تحلیل داده ها 37 مؤلفه استنباط شد. در گام پنجم، برای رسیدن به یک چارچوب مفهومی مؤلفه ها با هم ترکیب شدند و 7 مؤلفه اصلی: چشم انداز ها، عامل ها، نظریه پردازی، نظام باوری، حیطه ها، اصول و رویه ها، و شایستگی های حرفه ای شکل گرفتند. بر اساس مؤلفه های اصلی، مدل مفهومی پداگوژی تدوین گردید.

هدف: پژوهش حاضر، به بررسی تاثیر روش تدریس مبتنی بر پداگوژی انتقادی هنری ژیرو بر آگاهی از حقوق شهروندی دانش آموزان دوره ی دوم متوسطه پرداخته است. روش: این پژوهش، از نوع تحقیقات شبه آزمایشی بوده و طرح پژوهشی مورد استفاده در این پژوهش، طرح پیش آزمون _ پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری در این تحقیق، شامل کلیه ی دانش آموزان پسر سال اول دوره دوم متوسطه ی ناحیه ی 3 آموزش و پرورش شهر کرمانشاه به تعداد 459 نفر در سال تحصیلی 97-1396 بود. حجم نمونه بر اساس حداقل حجم نمونه ی لازم برای تحقیقات آزمایشی، 60 نفر (30 نفر برای گروه آزمایش و 30 نفر برای گروه کنترل) تعیین و به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب گردید. آزمودنی های پژوهش حاضر شامل دانش آموزان 2 کلاس اول دوره ی دوم متوسطه بودند که از این بین، یکی از کلاس ها به عنوان گروه آزمایش و یکی دیگر به عنوان گروه گواه (کنترل) انتخاب شد. برای اندازه گیری میزان آگاهی دانش آموزان از حقوق شهروندی، از پرسشنامه ی حقوق شهروندی شریفی و اسلامیه (1391) استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه، توسط صاحب نظران تایید و پایایی درونی آن با ضریب آلفای کرونباخ، 92/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از نرم افزار SPSS 23 انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش های آماری توصیفی و نیز استنباطی شامل تحلیل کوواریانس چندمتغیری استفاده گردید. یافته: نتایج این پژوهش نشان داد که اعمال روش تدریس مبتنی بر پداگوژی انتقادی هنری ژیرو بر افزایش میزان آگاهی از حقوق مدنی، حقوق سیاسی و حقوق اجتماعی دانش آموزان، مؤثر است.

نگرش نیچه به مسئله انسان و حقیقت او، بر اساس اندیشه ها ی مادی گرایانه و تمایل به اصالت تجربه است که پیامدهای ویژه ای به همراه دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به منظور بررسی مختصات انسان شناختی از دیدگاه نیچه و ارزیابی پیامدهای آن در پرتو آرای علامه طباطبایی شکل گرفته است. بر اساس یافته‎های پژوهش، نیچه با نفی عقل گرایی و بی اعتبار نمودن ارزش ها ی اخلاقی و دینی مورد پذیرش زمان خویش، انسان را تا پرتگاه نیست گرایی می کشاند. لکن برای نجات وی از این وهله بحرانی، انسان را به باور توانمندی و اصالت قدرت خویش دعوت می نماید که ظهور تمام عیار آن در ابر انسان نمود یافته است. این در حالی است که علامه طباطبایی چنین تقلیل گرایی از شخصیت انسان و ترجیح  تن بر روان را برنمی تابد. زیرا نفی عقل گرایی و ستیز با ابعاد الهی متافیزیک نتیجه ای جز بی اعتبارشدن اوزان اندیشه ورزی و خردگرایی ندارد. وی همچنین منشأ اصلی پوچ انگاری در زندگی انسان را، حذف خدا و انگاره ها ی معنوی و ارزشی می داند و قرب الهی را به عنوان غایت اصلی زندگی مطرح می کند. غایتی که در سایه آن زندگی فردی و جمعی انسان بر اساس هدفمندی، معناداری و عدالت شکل می گیرد.

مقدمه در سال های اخیر، آموزش عالی با سه تغییر عمده پارادایمی "توسعه یادگیری مادام العمر"، "دموکراتیز کردن دانش" و "توسعه جامعه جهانی دانش" مواجه شده است. هدف از انجام این پژوهش طراحی و اعتبارسنجی ابزار ارزیابی عناصر و ابعاد پداگوژی در فرایندهای یاددهی-یادگیری پایدار در موسسات دانشگاهی دولتی و غیردولتی است. روش ها روش پژوهش، آمیخته اکتشافی است که به شیوه پیاپی در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است. در بخش کیفی به منظور گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته با 17 نفر از اساتید صاحب نظر و متخصصین آموزش عالی استفاده شد که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش تحلیل داده ها، روش تحلیل محتوای استقرایی بود. در راستای اعتباربخشی یافته ها از دو راهبرد تحلیل و بازبینی توسط مشارکت کنندگان و توسط همکاران استفاده شد. روش پژوهش در بخش کمی توصیفی-پیمایشی بود. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته و شامل 3 خرده مقیاس و محتوای آن برگرفته از داده های بخش کیفی بود. جامعه آماری 322 نفر از اعضای هییت علمی دانشگاه های دولتی و غیردولتی بودند که براساس فرمول کوکران انتخاب شدند. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نتایج تحلیل داده ها در فرایند کدگذاری، به شناسایی 75 کد باز منجر شد که در نهایت در قالب 22 مقوله محوری و 3 کد انتخابی (دانشجویان، برنامه درسی و آموزشی، اساتید) دسته بندی شد. در بخش کمی، نتایج نشان داد که الگوی مورد نظر از اعتبار کافی و مناسبی جهت شناسایی مولفه های پداگوژی پایدار برخوردار می باشد. همچنین نتایج بخش کمی بیانگر آن بود که به طورکلی وضعیت موجود شاخص ها در دانشگاه های دولتی (2/99) به طور معنی داری بالاتر از دانشگاه های غیردولتی (2/88) است (0/05>t=4/11, P). نتیجه گیری با توجه به نتایج حاصل از مطالعه، می توان بیان کرد که دانشگاه ها برای حفظ و ثبات خود در شرایط کنونی بایست به سمت پایداری پیش روند. بر این اساس یکی از شاخص های اصلی دانشگاهی پایدار، پداگوژی پایداری است که دارای راهبرد و استراتژی پایدار، دید فراکنشی نسبت به برنامه درسی، پرورش دانشجویانی خلاق و هوشمند و اساتیدی به روز و دارای هویت آکادمیک بوده که همواره در صدد تقویت هویت شهروندان حرفه ای درکمک به جامعه پایدار و پیشگام است. بنابراین یافته های این پژوهش می تواند در راستای غنای هرچه بیشتر فرایندهای یاد دهی-یادگیری پایدار مورد استفاده قرار گیرد

با اینکه ایده آلیسم در غرب معاصر حضور و نتایج گسترده ای داشته است، اما به نظر می رسد که مبانی و پیامدهای معرفتی این دیدگاه دستخوش ناسازگاری های درونی و کاستی های اساسی است. در این نوشتار، نخست پاره ای از مبانی معرفتی ایده آلیسم با نگاهی انتقادی ارزیابی خواهد شد، سپس از نظریه های انسجام، پراگماتیسم، و ساخت گرایی به عنوان سه پیامد معرفتی اصلی ایده آلیسم سخن به میان خواهد آمد و در پایان، با مرور دلایل وجود جهان مستقل از ذهن، به برخی از مشکلات نهایی ایده آلیسم اشاره خواهد شد.